صنعت خودرو ایران یکی از صنایعی است که متاسفانه اطلاعات صحیح و قابل اتکایی از آن در سطح رسانه‌های بین‌المللی وجود ندارد. با آنکه خودرو از ایران به خارج از کشور صادر می‌شود، اما این صادرات محدود به برخی کشورهای منطقه و اروپای شرقی است و تبلیغات و خبررسانی پیرامون توانایی‌های این صنعت، کمتر از حد انتظار است.

بسیار شنیده‌ایم که هنوز هم در برخی نقاط جهان، مردم عادی از رونق صنعت خودرو در ایران و حتی شکل و شمایل معابر و خودروهای کشورمان مطلع نیستند و برخی نیز هنوز این صنعت را مترادف با پیکان می‌پندارند. با این حال در سال‌های اخیر و با گسترش شبکه‌های اجتماعی و منتشر‌شدن تصاویر معابر و خودروهای در حال تردد در خیابان‌های ایران، افراد بسیاری در سطح بین‌المللی از وضعیت حقیقی مطلع شدند. اما افراد علاقه‌مند به خودرو (اصطلاحا ماشین‌باز) در تمامی نقاط جهان نسبت به خودروهای تولید شده در کشورهای مختلف معمولا بسیار کنجکاو و پیگیر هستند و ایران نیز از این امر مستثنی نبوده، در کشورهای توسعه‌یافته و نقاط دیگر جهان هستند افرادی که نسبت به خودروهای تولید شده در ایران نظرات جالبی دارند. در این مطلب به طور خلاصه به بررسی خودروهایی می‌رویم که در معابر کشورمان تردد دارند و به دلایلی برای ساکنین خارج از کشور جذابیت خاصی دارند.

سمند

دیگر دیدن این خودرو که لقب اولین خودرو ملی کشورمان را یدک می‌کشد، برای ما ایرانیان چندان عجیب و جالب توجه نیست و حتی تا پیش از ورود دنا به عنوان یک سمند به‌روز‌شده، بسیاری نسبت به تکراری شدن ظاهر خودرو ملی انتقاد داشتند. اما همین خودرو برای بسیاری از ساکنین کشورهای غربی جذابیت‌های فراوانی دارد. بیشتر علاقه‌مندان از این موضوع که سمند برپایه پلت‌فرم پژو 405 پدید آمده مطلع هستند و به دلیل آنکه پژو 405 در کشورهای غربی به عنوان یک سدان با ذاتی اسپرت و متعلق به دوران طلایی پژو شناخته می‌شود، سمند نیز به عنوان برادر ایرانی آن مورد توجه این علاقه‌مندان است. علاوه بر این با توجه به آنکه سمند خودرو ملی ایران تلقی می‌شود و این افراد هیچ دیدی نسبت به یک خودرو ایرانی ندارند، پرسش‌های متعددی پیرامون نحوه سواری، عملکرد فنی و کیفیت ساخت آنها به ذهن این افراد خطور می‌کند. علاوه بر این نمونه‌های متعددی برپایه گونه اصلی و اولیه سمند پدید آمده‌اند که درک تفاوت‌ها و شباهت‌های هر یک از این گونه‌ها با نمونه اولیه و به روز‌رسانی‌هایی که روی این خودرو انجام شده است نیز خود به سوژه‌ای جالب برای علاقه‌مندان خودرو در سطح جهان بدل شده است.

خودروهای کلاسیک (خصوصا آمریکایی)

در پایان این مطلب به سراغ خودروهایی می‌رویم که شاید لزوما در ایران مونتاژ و یا تولید نشده باشند، اما به نحوی با تاریخچه و فرهنگ خودرویی ایران پیوند خورده‌اند. در دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد قابل توجهی خودرو خارجی به ایران وارد شده، تعداد زیادی نیز تولید شده‌اند. در این میان برخی خودروها در سطح جهانی کلاسیک و ارزنده تلقی شده، برخی نیز به طور خاص دارای طرفدارانی هستند که برای آنها ارزش قائلند. در هر صورت این خودروها و فرهنگ خودرویی کلاسیک ایران برای بسیاری از مردمان سایر کشورها جالب و جذاب است. اما در این میان خودروهای آمریکایی قدیمی حاضر در ایران برای بسیاری جذابیت بیشتری دارند. ایران همانند کوبا پس از پیروزی یک انقلاب در برابر آمریکا ایستاد و خودروهای آمریکایی حاضر در هر دو کشور نیز به حیات خود ادامه دادند و به بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ خودرویی هر دو ملت بدل شدند. در مورد هر دو کشور نیز این خودروها جذابی خاصی ایجاد کرده‌اند. دیدن یک خودرو تماما آمریکایی همانند فورد ماستنگ در خیابان‌های تهرانی که سراسر مبارزه با غرب و امپریالیسم است، برای بسیاری از مردم جهان یک پدیده جالب توجه است. حتی کاربران متعددی در فضای مجازی تهران را به‌ هاوانایی تشبیه کرده‌اند که در آن خودروهای آمریکایی 20 سال جوان‌تر هستند و به دهه 70 میلادی تعلق دارند.

پیکان

شاید بسیاری در سراسر جهان، صنعت خودرو ایران را مترادف با نام این خودرو نوستالژیک می‌دانند. علل متعددی برای این پدیده وجود دارد. اول از همه اینکه پیکان برای مدتی طولانی در خط تولید ماند و به یکی از رکورد‌داران جهان از این نظر بدل شد. علاوه بر این در بیشتر تصاویری که از ایران در دهه‌های 80 و 90 میلادی منتشر شد، حتما در گوشه و کنار حداقل یک دستگاه از این خودرو مشاهده می‌شود. نکته دیگر اما ارتباط این خودرو با صنعت خودرو انگلستان است. پیکان زندگی خود را در کسوت پلت‌فرم Arrow گروه خودروسازی روتس (امثال هیلمن‌هانتر) آغاز کرد و از میانه دهه 40 شمسی به ایران آمد و تا اواسط دهه 80 شمسی نیز به حیات خود ادامه داد. همین ارتباط جذابیتی خاص برای ساکنان انگلستان و استرالیا ایجاد کرده‌ و این وضع با کلاسیک شدن امثال هیلمن‌ هانتر نیز تشدید شده است. علاوه بر این تاریخچه و فراز و نشیب پیکان برای بسیاری یک داستان جذاب و شنیدنی است.

پژو 405

پژو 405 در زمانی وارد بازار شد که پژو در اوج قدرت و محبوبیت خود قرار داشت و به عنوان سازنده‌ خودروهای خانوادگی و اقتصادی با ذاتی جذاب و اسپرت، طرفداران بیشماری در سراسر جهان داشت. در همین زمان نیز این خودرو به بازار ایران راه یافت، اما حضور 405 در ایران بسیار طولانی شد که تا‌کنون نیز ادامه یافته است. اینکه هنوز هم در ایران امکان ثبت نام و خرید یک دستگاه پژو 405 وجود دارد، برای بسیاری از ساکنان کشورهای غربی امری جالب است. اما از همه جالب‌تر این حقیقت است که پژو 405 به عنوان آخرین خودرویی که پژو به بازار آمریکا فرستاد، در این کشور محبوبیتی دوچندان داشته، طرفداران خاص خودش را دارد. به لطف این ویژگی، حتی مشاهده می‌شود که با وجود اینکه نمونه صادر شده به آمریکا دارای امکانات بسیار بیشتر، کابین لوکس‌تر و پیشرانه به‌مراتب قوی‌تری نسبت به نمونه ایرانی است، کاربران آمریکایی در فضای مجازی ابراز تمایل می‌کنند که یک دستگاه پژو 405 صفر کیلومتر را از خودروساز ایرانی خریداری کنند و به کشور خودشان ببرند!

سایپا 151 و سایر محصولات پلت‌فرم پراید

آنچه امروزه ما تحت عنوان سایپا 111، 131، 132، 141 و 151 در بازار مشاهده می‌کنیم زندگی خود را در دهه 80 میلادی در هیبت مزدا 121 و فورد فستیوا آغاز کرده، در ابتدای دهه 90 میلادی نیز توسط پراید و با نام کیا تولید شد و در همین کسوت نیز به ایران راه یافت و بومی شد. در آمریکا تعداد اندکی فورد فستیوا هنوز در خیابان‌ها تردد دارد و برخی نیز به آن به مثابه یک خودرو کلکسیونی برخورد می‌کنند و می‌توان تصاویر آنها را در شبکه‌های اجتماعی یافت. اما در این میان شاید جذاب‌تر از امکان خرید یک کیا پراید یا فورد فستیوا صفر کیلومتر در ایران، این نکته برای مردم کشورهای دیگر جذاب باشد که پراید بومی شده است و گونه‌های متعددی از آن به صورت داخلی پدید آمده‌اند. جذاب‌ترین گونه برای مردم سایر کشورها اما وانت یا همان سایپا 151 است. با آنکه عرضه این خودرو در کشورمان با انتقادها و حتی طعنه‌هایی مواجه شد، اما این وانت بار کوچک برای مردمان آمریکا یک خودرو جذاب و هیجان‌انگیز است! خصوصا اینکه آمریکایی‌ها علاقه وافری به وانت بارها در تمامی ابعاد دارند و سوار شدن بر یک فورد فستیوا وانت برای آنها بسیار جذاب است. این پدیده در نظرات آمریکایی‌ها در شبکه‌های اجتماعی قابل مشاهده است.

تیبا

تیبا برای بسیاری از ساکنان کشورهای خارجی یک پدیده ناشناخته و عجیب است. برخلاف خودرویی همانند رانا که با توجه به ارتباط نسبتا نزدیک با یک خودرو شناخته شده غربی یعنی پژو 206 تا حد زیادی برای مردم سایر کشورها قابل توصیف است، این خودرو را می‌توان مرموز‌ترین خودرو بازار ایران برای مردمان مغرب زمین دانست. ظاهر عجیب و منحصر به فرد تیبا در کنار صادرات آن به کشورهای منطقه و اروپای شرقی و مشخصات فنی آن برای بسیاری از مردمان کشورهای غربی جالب توجه است. مشاهده شده است که برخی کاربران سعی دارند تا از روی تصاویر منتشر شده توسط وبگاه‌های ایرانی، روس و اوکراینی با کیفیت ساخت و مشخصات آن بیشتر آشنا شوند و برخی نیز ظاهر آن را ملغمه‌ای از خطوط عجیب و ظاهر کیا ریو می‌دانند. در هر صورت می‌توان تیبا را برای ساکنان کشورهای غربی یک معمای حل نشده دانست که فکر و ذکر آنها را درگیر خود کرده است!

منبع:عصرخودرو